Carneool: Een vurige edelsteen

Carneool is een variant van het mineraal chalcedoon, dat in veel kleurvarianten voorkomt, waarbij carneool een lichtgele tot dieporanje kleur heeft. Het mineraal komt, net als onyx, ook in gekleurde banden voor. Carneool is één van de eerste edelstenen die door de mens werd gedragen doordat het relatief zacht en daarmee makkelijk te bewerken is. Doordat de steen in zoveel verschillende kleuren voorkomt is het een zeer geliefd materiaal voor sieraden.

vintage Gouden hanger met carneool 14 krt

Toetanchamon hield van carneool

Het gebruik van carneool in sieraden heeft een lange geschiedenis. Meer dan 4500 jaar geleden maakten Egyptische ambachtslieden al sieraden die met deze edelsteen waren bezet. De Egyptenaren geloofden dat de steen zielen zou beschermen in het hiernamaals: de farao Toetanchamon had in zijn graf dan ook diverse carneool sieraden. Ook de Oude Romeinen en Grieken waardeerden de steen, die ze gebruikten voor zegelringen, gezet met intaglio. Een intaglio is een graveertechniek waarbij een voorstelling in een mineraal wordt gesneden, die daardoor in de onderste lagen van de steen zichtbaar is. Door de ondoorzichtige kleur en de relatieve zachtheid van carneool is deze edelsteen heel geschikt om in te graveren. Het woord carneool komt van het Latijnse woord ‘carneus’, dat vlezig betekent, een verwijzing naar de kleur van de steen.In Nederland was carneool in de 19e en vroeg 20e eeuw ook erg geliefd om te gebruiken in streeksieraden. Van carneool konden relatief grote, gefacetteerde kralen worden gesneden, die vervolgens met gouden sluitingen werden gedragen. Ook werden carneool vaak roosgeslepen – ofwel aan de bovenkant met facetten en met een platte onderkant – en gedragen in ringen, oorbellen en broches.

Zacht en warm

Carneool kan in kleur variëren van roodachtig oranje tot bruinachtig, geel, oranje tot bruin. De verschillende tinten oranje/rood zijn afhankelijk van de hoeveelheid ijzeroxide die in elke steen aanwezig is. Carneool kan uniform van kleur zijn, maar komt ook voor met gestreepte lagen: deze stenen worden vaak gebruikt om cameeën uit te snijden. Carneool is een relatief zachte steen, waardoor hij makkelijk in diverse vormen te slijpen is, en is transparant tot licht doorschijnend.

Roots in Brazilië en Uruguay

Omdat chalcedoon over de hele wereld voorkomt is carneool is een relatief goedkope edelsteen. In tegenstelling tot veel edelstenen is carneool eigenlijk altijd opaak en daarom is vooral de kleur van invloed op de kwaliteit. Omdat het ondoorzichtig is wordt het meestal gesneden als cabochon of in roosslijpsel, of gebruikt voor kralen en intaglio. De edelsteen komt voor verschillende kleurschakeringen geel en oranje, waarbij diep oranje het meest geliefd is. Het merendeel van de carneool die tegenwoordig op de markt wordt gevonden, is behandelde chalcedoon uit Brazilië of Uruguay, die is verhit om de meest populaire kleur, een intens oranje te verkrijgen.

Ontdek de mooiste collectie vintage carneool sieraden hier.